MAĞARACILIK ÇALIŞTAYI 1-2-3 Nisan 2016

Bursa’da valiliğe, kaymakamlıklara, belediyelere yıllardır neredeyse her mağara ile ilgili, mağaranın turizme açılması konusunda dilekçeler gelmektedir.. "Ülkemiz 2023 turizm stratejisinde mağara turizmi, alternatif turizm kapsamında geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Mağara turizmi ülkemizde sadece görsel mağaralar olarak dikkat çekmekte; bununla birlikte yanlış uygulamalar olduğu görülmektedir.

2015 yılı ekim ayında Bursa Büyükşehir Belediyesi Turizm ve Kültür Daire Başkanı Aziz ELBAS ile yaptığımız görüşme, mağaracılık çalıştayı organize etme fikrini doğurdu. Sportif olarak mağaracılık Bursa’da Ayvaini Mağarası özelinde zaten yapılan bir aktivitedir. Bölgemizin sportif mağaracılıkta üs olabilmesi, mağara turizminde yapılan yanlışlara dikkat çekilmesi ve bir yol haritası hazırlanması için Bursa Büyükşehir Belediyemizin öncülüğünde MADBURSA Mağara Araştırma Derneği ve UMAST Uludağ Üniversitesi Mağara Araştırmaları Spor Topluluğunun evsahipliğinde 2016 nisan ayında bir mağaracılık çalıştayı yapılması amaçlandı, Çalıştaya katılacak misafirlerin davet edilmesi, konaklama ve yemek giderlerinin karşılanması, reklam, afiş vb. tanıtım malzemelerinin hazırlanması, çalıştayın yapılacak salonun Büyükşehir bünyesi tesislerinden birinde yapılması, konaklama yeri ve çalıştay salonu arasında ulaşımın servis aracıyla sağlanması, çalıştayda sunulan bildiri ve özetleri için kitapçık çıkartılması hususunda gerekenlerin yapılmasına karar verildi.

Ayvaini özelinde, ama bütün mağaraları ilgilendiren turizme açılan mağaralardaki uygulama yanlışları, oluşan tahribat,koruma gerekliliği,mağara işletme alternatif yöntemleri vs.gibi konularda söyleyecek sözü olanlar , mağara araştırma dernek ve öğrenci topluluk temsilcilerinin davet edilmesine karar verildi. Çalıştaya hazırlık çalışmaları sürerken, çalıştay ile aynı zamanda Ayvaini mağarasında bir kurtarma tatbikatı da yapılması fikri gelişti. Çalıştay ve kurtarma tatbikatına Türkiye’deki bütün mağaracıların davet edilmesi ve gelecek yıllarda Bursa’da bir mağaracılık festivali düzenleme fikri olgunlaştırılmaya çalışılmıştır.

Bir taşla birkaç kuş vuralım, bir taraftan sportif mağaracılığın tanıtılmasına katkıda bulunalım, diğer taraftan mağara kurtarma tatbikatı yaparken, mağaralarda yaşanabilecek kazalara karşı daha hazırlıklı hale gelelim istedik. Ayvaini mağarası özelinde, genelde mağaraların turizme açılma fikri oluştuğunda ne gibi faktörlerin göz önünde bulundurulması gerektiğini sorgulamak önemli bir amacımızdı. Yurdumuzda mağara turizmi dendiğinde genellikle içerisinde aydınlatma ,yürüyüş yolları ve kapısında bilet gişesi olan uygulamalar akla gelmektedir.Çalıştay boyunca farklı uygulamalara da değinilmesini arzuladık.

Çalıştay, mağaracılık ile ilgilenen dernek ve topluluklar arasında zaten var olan dostluğun ve dayanışmanın artmasına da katkıda bulundu. Çalıştay boyunca derleyeceğimiz sunuların, çalıştay kitabında bir araya getirilmesiyle gelecekte de konuyla ilgili olan yetkili ve ilgililere kaynak oluşturacaktır.

Çalıştay ve tatbikata toplam 14 dernek ve topluluktan 127 mağaracı katılarak varlığı ve emeği ile destek verdi. Keyifle geçen 2 günün ardından benzer etkinliklerin daha geniş katılımlı olarak tekrar gerçekleştirilmesi ortak hayalimiz oldu. Her topluluk ve dernekten çok sayıda katılımcının varlığı, etkinliğin başarılı geçmesini sağladı.Etkinliğe katılarak destek olan bütün mağaracılara çok teşekkür ederim.


03.04.2016 Bursa
Mağara Araştırma Derneği
Attila ÜLGEN

1-3 Nisan Mağaracılık Çalıştayı Ayvaini Kurtarma Bölümü

1-3 Nisan 2016 da Bursa’da yapılan “Mağaracılık Çalıştayı” iki ayrı etkinlik halinde planlandı. İlki cumartesi günü Bursa’da yapılan sunumların olduğu oturumdu. İkinci ve eş zamanlı olarak Ayvaini mağarasında kurtarma çalışması ve tatbikatı planlandı. Bu faaliyet, cuma gecesi kurulan kamp ile başlayarak Pazar günü öğleden sonraya kadar devam etti.

Cuma gecesi, Madbursa ve Umast ekibi olarak ilk kampı kurduk. Aynı gece İtümak ve KMG kampa katıldı.

Cumartesi sabahı erken saatlerde ulaşan ekiplerle çalıştay başladı. İlk olarak teorik eğitim kamp alanında yapıldı. Tulga Şener tarafından temel teknikler anlatıldı. Zaman kaybetmemek için ipten yaralı alma gibi bazı konular işlenmedi.

Daha sonra Bora Çokabaş tarafından, yaralıya ilk müdahale, pozisyon verilmesi, yaralının çok kişi ile ve tek kişi ile pozisyonunun değiştirilmesi gibi ilk yardım bilgileri uygulamalı olarak anlatıldı. Hemen sonrasında yaralının mağara kurtarma sedyesine yerleştirilmesi ve sabitlenmesi uygulamalı olarak gerçekleştirildi.

Mağara dışındaki son çalışma kurulan ip hattında sedyenin hatta sokulması ve sedyenin hat üstünde pozisyon verilme ve ilerletilmesi uygulamaları gerçekleştirildi.

Öğleden sonra Ayvaini su akış yönündeki giriş ağzında hat kurulması çalışmasına başlandı. Ağırlıklı olarak Sencer Çoltu ve Tulga Şener’in yönettiği çalışmada mağara dışı ağaçlardan başlanarak, mağaranın solda yukarıda olan girişe ve en sonunda mağaranın ilk inişinin altına ulaşan hat kuruldu. Senaryoya göre mağaradaki yaralı bu hattan çıkartılacaktı. Pratik yapabilmek için önce yaralının hattan çekilerek girişten aşağı indirilmesi ve sonrasında tekrar dışarıya taşınması planlandı. Hat kurulması gün batana kadar devam etti.

Akşam yemeği arasından sonra, gece ilk tatbikata başlandı. Tam başlarken, sunumlu çalıştaya gelen arkadaşlarımızın da katılımıyla faaliyet şenlendi. Yaralı rolünü oynayan mağaracı sedyelendi ve hatta sokuldu. Yeni katılımcıların çok olması nedeniyle hat üzerindeki ilerleme yavaş seyretti. Sedye hatta mağara ağzına, üst girişe kadar çekildi. Gece saat 24 de çalışma, özelikle yaralı rolündeki arkadaşımızın aşırı üşümesi nedeniyle, ertesi gün devam edilmek üzere yarıda bırakıldı.

Sabah erken saatlerde yine mağara ağzındayız. Bu sefer hatta planlanan senaryonun tan olarak yapılması amacı ile çalışmaya başladık. Sedye önce ağaç hattan, üst mağara ağzına, oradan da mağaradaki ilk girişin altına indirildi. Daha sonra sedye aynı yönün tersine yukarı çekilerek başlangıç noktasına getirildi. Bu seferki faaliyet oldukça planlı ve hızlı olarak gerçekleştirildi. Çalıştay, saat 14 de, şehir dışından gelen katılımcıların yola çıkacakları da düşünülerek sonlandırıldı.

1-3 Nisan 2016 Bursa Mağaracılık Çalıştayı, mağaracı grupların birlikte çalışma kültürünün gelişmesinde yeni katkılarda bulundu. Gerçek bir kurtarmada daha önceden yapılan pratiklerin ve öğrenilen bilgilerin önemi tartışılmaz.

Bu çalıştay, özellikle nerelerde eksiklerimiz olduğunu gösterdi. Kurtarma denilince yaralının sedyelenmesi ve mağaradan çıkartılması en önemli müdahale olarak algılanmakta. Bununla birlikte, öncesinde yapılması gereken bir çok iş var. Ayrıca, sedye taşınması sırasında, acil bir durumda hemen halledemeyeceğimiz eksiklerimizin olduğunu da fark ettik.

Genel olarak mağara kazalarında dünyada edinilen en önemli deneyimlerden biri, yaralıya ilk müdahale yapılmadan, durumu stabil hale gelmeden hemen çıkartmaya kalkmanın, yaralının ölüm riskini arttırdığı yönünde. Bu müdahalelerin yapılabilmesi için öncelikle yaralının mağarada bir süre barındırılabileceği ortamın yaratılması, ilk yardım ve yaşam malzemelerinin bulunması gerekiyor. Görüşümüz, bu konularda çok iyi hazır olmadığımız şeklinde. Ateller, ilaçlar, temel cerrahi malzeme, yaşam alanı …

Bir kurtarma için elbette ki eğitimli sağlık personelinin bulunması vazgeçilmez bir gereklilik. Bununla birlikte yaralanmalara ve kazalara hazırlıklı olmayan kişilerin verebileceği hatalı tepkiler, kurtarmadaki sonuçları başarısızlık olarak etkileyebilir. Buradan yola çıkarak her mağaracının, hem kendisi, hem de ekip arkadaşları için, temel ilk yardım eğitimlerini alması gerekmektedir.

Sedeyeleme ve taşımasında gördüğümüz eksikliklerin en önemlisi, yaralının hareketsizliğe bağlı ısısının korunması için özel giysilere sahip olmadığımızdır. Ayrıca yaralının taşınmasında yük değil insan olduğu ayrımının da irdelenmesi gerekiyor. Yaralı rolünü oynayan arkadaşlarımızın dile getirdiği en önemli eleştiri bu yönde. Taşıma sırasında, yaralının üstüne basma dahi hatalar yaptığımız da bir gerçek.

Bir önemli konu da, tamam her şey hazır yaralı çıkacak ama hat kuracak malzememiz var mı ? Hiç kullanılmamış yeni ipler, dübeller, aküler, ahtapot için uygun ipler tamam ve harekete hazır mı ? “Artmadan yetmez” mantığı ile hazırlık yapmalıyız. Tabi kullandığımız malzemeler de uygun olmalı. Bu çalıştayda 8mm matkap boltları kullandı. İki hafta sonra yapılan İtümak faaliyetinde, aynı dübeller kullanılmak istenmiş, ancak bunların çoğunun kullanılamayacak şekilde hareketli olduğu görülmüş, hatlar yenilenmek zorunda kalınmış. Kurtarmada kullanacağımız malzemenin seçimi ve standartlaştırılması da çok önemli bir konu olarak karşımızda.

Bunca yıldır yapılan kurtarma çalıştaylarındaki en önemli çıkarımın Bursa’da yapıldı düşüncesindeyiz. Her çalıştayda yeni yüzlerin katılımı ve daha önce eğitim almış mağaracıların spora devam etmemeleri, eğitimlerin belli bir aşamadan sonra ilerleyememesine neden olmakta. Her seferinde yeniden aynı konular anlatılıp, yeni insanlara bu bilgiler aktarılmakta. Bu nedenle yetişmiş deneyimli kurtarmacı bir elin parmağını geçememekte. Bir sonraki TMF kurtarma komisyonunda bu konuların konuşulacağı ve eğitimde yeni planlamaya gidileceği konusunda eğitmenlerin görüş bildirmesi belki de çalıştayın en önemli kazanımlarından bir olmuştur.

Çok mağaralı ama kazasız, çok iletişimli ve işbirlikli, mağaracılık dolu günler dileriz.

Emrah Sınmaz


Etkinliğe katılan dernek ve öğrenci toplulukları.


UMAST- ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MAĞARA ARAŞTIRMALARI SPOR TOPLULUĞU
KMG- KUZGUN MAĞARA KEŞİF GURUBU
ESMAD- ESKİŞEHİR MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ
ANADOSK- ANADOLU ÜNİVERSİTESİ DOĞA SPORLARI KULÜBÜ
AKÜMAK- AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ MAĞARA ARAŞTIRMALARI TOPLULUĞU
İTÜMAK- İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAĞARA ARAŞTIRMA KULÜBÜ
EGEMAK- EGE MAĞARA ARAŞTIRMA VE KORUMA DERNEĞİ
EMAK- EGE ÜNİVERSİTESİ MAĞARA ARAŞTIRMA KULÜBÜ
ASPEG- ANADOLU SPELELOJİ GRUBU DERNEĞİ
DEUMAK- DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MAĞARA ARAŞTIRMA KOLU
İZMAD- İZMİR MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ
ANÜMAB- ANKARA ÜNİVERSİTESİ MAĞARA ARAŞTIRMALARI TOPLULUĞU
MAD- MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ
MADBURSA- MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ